Inne Spojrzenie na raport Stowarzyszenia Klon/Jawor.
Właśnie ukazał się jubileuszowy raport Stowarzyszenia Klon/Jawor pn.„Kondycja Organizacji Pozarządowych 2024”, czyli fundamentalna diagnoza polskiego 3. sektora, którą gorąco polecamy każdej osobie działającej w NGO lub współpracującej z organizacją pozarządową.
Analizując dane z badania, wyłania się obraz sektora, który, mimo swojej siły w obliczu wyzwań, zmaga się z głębokimi problemami.
To, co potwierdza ten raport, jest zgodne z naszymi codziennymi obserwacjami i przemyśleniami, jako osób współpracujących z NGOsami. Problemy, które sygnalizuje Klon/Jawor, to realne wyzwania, z którymi mierzą się polskie stowarzyszenia i fundacje.
Oto najważniejsze (wg nas), niepokojące wnioski, które powinny skłaniać do refleksji nad sytuacją 3. sektora w Polsce:
- Finansowanie to nadal wyzwanie numer jeden. Organizacje niezmiennie borykają się z trudnościami w zdobywaniu funduszy. Większość działa „od projektu do projektu”, bez bezpiecznego bufora finansowego, co jest sygnałem realnej niestabilności.
- Kryzys w zarządzaniu ludźmi. Sektor mierzy się z narastającymi trudnościami w pozyskiwaniu osób chętnych do zaangażowania i w znalezieniu następców dla obecnych liderów. To problem pogłębiany przez wysoki poziom wypalenia zawodowego wśród osób działających w organizacjach oraz niskie przeciętne wynagrodzenia, które utrzymują się na poziomie płacy minimalnej.
- Wyzwania formalno-prawne. Biurokracja i niejasność przepisów regulujących działalność organizacji stanowią istotne obciążenie i utrudnienie w codziennym funkcjonowaniu.
- Niezrozumienie i brak wspólnoty. Raport wskazuje, że znaczna część liderów uważa, iż społeczeństwo nie w pełni rozumie, na czym polega działalność sektora pozarządowego. Co więcej, wewnątrz sektora wciąż brakuje silnego poczucia wspólnoty.
- Rosnące obawy o przyszłość: Niepokojący odsetek organizacji rozważa ograniczenie, zawieszenie lub nawet zakończenie działalności.
Te wnioski jasno pokazują, że polski sektor pozarządowy, mimo swojej niezwykłej odporności w obliczu kryzysów, potrzebuje pilnych, systemowych rozwiązań. To nie tylko wyzwanie dla samych organizacji, ale także dla administracji publicznej i całego społeczeństwa, które czerpie korzyści z ich działalności.
To, na co jeszcze warto zwrócić uwagę to fakt, że mimo dużej liczby zarejestrowanych podmiotów (na koniec 2024 roku – ponad 161 000), tylko około połowa (niespełna 75 000) z nich faktycznie prowadzi aktywną działalność!
A co z pozostałymi? Co się wydarzyło, że nie działają?
Każda z tych organizacji powstała, żeby coś zrobić, coś zmienić. Za każdą z tych organizacji stali ludzie, każda z nich miała swoją misję i wizję świata. A teraz został po niej jedynie wpis do KRS.
Dlaczego? Nie wiemy, choć się domyślamy…
—-
Podziękowania dla Beaty Charyckiej, Julii Bednarek, Aleksandry Beliny i Marty Gumkowskiej – autorek Raportu, za przygotowanie rzetelnych, pogłębionych danych, na podstawie których możemy szukać rozwiązań i wspólnie pracować nad poprawą kondycji polskich NGO-sów.